Klaas Hendrikse en een beetje Pieter Omtzigt

Onlangs kwam Klaas Hendrikse in mijn gedachten. Hij wordt door velen in één adem met mij genoemd, wij zijn geestverwant. Met de kanttekening dat mijn positie bescheidener is. Hij heeft mij geïnspireerd. Zonder hem zou ik mijn boek niet hebben geschreven. Als predikant in Zeeuws Vlaanderen ben ik van Zeeland gaan houden. En misschien wederzijds, ik heb her en der en al meerdere malen in de kerk van Klaas in Zierikzee gepreekt. In 2021 sta ik voor het eerst ingeroosterd in de Koorkerk te Middelburg. Toen ik in het lezingencircuit terechtkwam (rijk word je er helaaas niet van) vernam ik dat Hendikse mij in zijn lezingen noemde. Jammer dat we elkaar nooit persoonlijk ontmoet hebben.

Ik zocht hem op Wikipedia etc. op en heb mij kwaad zitten maken. Over het gedoe (ik kies voor dit nette woord, maar voel een heel andere term) dat hem overkwam omdat hij de waarheid sprak: “God bestaat niet.” Met de nuance: “God bestaat niet als een feit zoals een tafel bestaat. Nee, God is een gebeuren, God geschiedt.” In die zin bestaat God dus wel! Hendrikse ontpopt zich in zijn atheïsme als een gelovige.

Toen ik mijn boek geschreven had, werd het voor mij duidelijk wat ik zelf was: een christelijke atheïst en seculiere gelovige. Geloof en atheïsme kunnen samengaan. Sterker nog: Het is, meen ik, de weg waarop het christelijk geloof tot zijn recht komt. Dat de confessionele goegemeente, alsmede evangelischen en orthodoxen, in alle staten waren valt te begrijpen. Oppervlakkigheid is troef bij goegemeentes. Maar de leiding van de kerk zou beter moeten weten. De PKN modderde aan en was wellicht heimelijk blij dat de kerkenraad van Klaas hem volop steunde. Daar had de Vredeskerk in Nijkerk een voorbeeld aan kunnen nemen. Zij deden het tegendeel. Ironisch genoeg werd ik tegen mijn kerkenraad in, door de landelijke kerk gesteund. Mijn opvattingen waren, ondanks de inspanningen van de voorzitter van die kerkenraad, niet zodanig dat ik uit het ambt zou moeten worden ontzet, oordeelden de kerkelijke rechtsinstanties in eerste aanleg en in hoger beroep.

Klaas Hendriks schetste een route, waarbinnen het geloof, in een tijd waarin de wetenschap de letterlijke uitleg van bijbelteksten onderuit haalt, toch relevant kan zijn. Door zijn theologie niet te omarmen, miste de kerk een kans. Predikanten uit zijn omgeving (als ik hun namen wist zou ik ze hier stuk voor stuk noemen) namen afstand van hem. Bij mij ging het anders, maar in wezen hetzelfde. Van mij werd door de collega’s rondom geen afstand genomen maar gezwegen. Niet het zwijgen van de categorie ‘… stem toe’. Er stilletjes omheen lopen was de beste tactiek om je er niet aan te branden, en de inhoud van het boek te negeren. Ga je de diepte in, dan loop je op het water met het gevaar dat je zinkt.

Ik schrijf dit zonder bitterheid of verwijt (ik hoop niet dat het zo over komt). En concludeer hoopvol: Wat waar is kan niet verdwijnen. Hooguit gaat het ondergronds. Om van tijd tot tijd weer op te borrelen, gelijk lava in een vulkaan. Vroeg of laat komt er weer een onderzoeker die God en Jezus van hun feitelijkheid bevrijdt, en de waarde van het geloof opdiept. De schat in de akker.

Intussen mag Pieter Omtzigt, (om maar eens iemand te noemen die de waarheid ook durft te benoemen) van mij een andere functie krijgen. Eén van deze twee: In het torentje of als minister van Binnenlandse Zaken die beleid maakt aan de hand van wat Kamerlid Omtigt aanreikt aan strucurele verbeteringen.