Het evangelie als mythe

Vorige week flaneerden we lekker op de brede weg met: alles echt gebeurd. Het liep er wel op uit dat in een eerlijke preek Jezus aan het licht komt als een akelige, aanstellerige man. Dus preken de dominees in de branche ‘alles letterlijk’ vrijmoedig om de paarse krokodil heen. Ze liegen een liefdevolle messias die ons redt van hel en verdoemenis, onder auspiciën van een God van liefde.

Hoe anders in de blog vandaag. Dat is klauteren en klimmen op een smalle weg. Want dat is de weg van het evangelie als mythe. Jezus christus, wat is het evangelie dan ineeens moeilijk! Zoals de Griekse mythen die u nog kent van het gymnasium (Jammer genoeg zat ik mijn tijd te verdoen op de Mulo). Bijzondere verhalen, op en neer van de Olympus, geen touw aan vast te knopen. Gekke goden, heel anders dan de God van liefde die wij ingekapseld hadden in een simpel geloof met een godenzoon die zijn bloed geeft voor onze zonden. Waar ik mij al schuldig aan maak op het moment van mijn geboorte. Geloof het maar en je leeft eeuwig. Helaas, dat zit er voor mij niet in, ik heb er niets mee. Ik ga niet sterven met een leugen op mijn lippen.

Mythen openen zich pas als je wordt ingewijd. Dan kom je in een schatkamer, alles blinkt en je weet bij god niet waar je beginnen moet. Tijdens de inwijding word je begeleid door een heilige leraar, stap voor stap de diepte in. Met als climax de onderaardse gang en nog dieper, het water van de doop. Wie uit die dood opstaat krijgt het ultieme geheim ingefluisterd. Zó geheim dat de doodstraf staat op het verklappen daarvan.

‘Je gaat het pas zien als je het door hebt’, zei de enige JC die wel historisch was. (Jammer dat Johan Crijff niet is opgegroeid in de Jordaan, dat zou het helemaal mooi hebben gemaakt). Als je inzicht hebt gaan je ogen open, daar komt het op neer. En zó geneest Jezus blinden: wie voldoende ingewijd is in de godenzoon gaat zien. Variant is dat je oren opengaan. Hij geeft je ook een stem om goed te spreken. Niet bij toverslag maar in een groeiproces. Dus is er in de mythische zienswijze geen sprake van een akelige figuur die mensen weliswaar van een fysieke kwaal kan afhelpen maar dat niet doet. Wij zijn blind. Eenmaal gevorderd op de smalle weg gaan we dankzij de heilige leraar JC zien.

En dat aanstellerige gedrag op het water? (Kijk eens wat ik kan!). In Openbaring 21 staat dat in de finale, met de komst van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, de zee niet meer zal zijn. Je zult maar opgegroeid zijn in Cadzand en graag eeuwig aan het strand blijven wonen. Helaas, gaat u maar naar Luxemburg. Ook mooi, zeker, maar bloedsaai als je daar oneindig moet vertoeven. Alsof je alleen nog maar overnacht bij Van der Valk met hun uitmuntende ontbijt. Een paar dagen leuk, maar dan komt het je strot uit.

De zee staat symbool voor het kwaad. Als Jezus op het water loopt dan drukt dit beeld uit dat hij de kwade machten de baas is. Aldus opent het evangelie zich als we de onzin van echt gebeurd achter ons laten.

Een beetje echt gebeurd houdt er net zo aan vast en staat de goede uitleg in de weg. Dat is de weg van mensen die niet voor joker willen staan met geloof in gekke dingen en toch veilig blijven schuilen bij Jezus van Nazareth. Onder hen wetenschappers die hooghartig (doch onwetenschappelijk) de historiciteit van Jezus als zeker presenteren. Volgende week meer over deze figuren in het nauw.